Vast of variabel energiecontract: welk tarief kies je het best?

Loopt je energiecontract ten einde en overweeg je om van formule of leverancier te veranderen? Wanneer je de verschillende opties begint te vergelijken, sta je onvermijdelijk voor een dilemma: kies je nu best voor een contract met een vast tarief of een variabel tarief? Wat is het verschil? En welke formule past het best bij je verbruiksprofiel?

Veranderen van energiecontract? Gelukkig kunnen we je alles vertellen over deze twee soorten tarieven. Zo kan jij achteraf vol vertrouwen de juiste keuze maken wanneer je van energiecontract verandert.

Wat is een vast energiecontract?

Wie een contract met een vast tarief voor elektriciteit of gas kiest, betaalt per kilowattuur (kWh) dezelfde prijs tijdens de hele duur van het contract. Je kiest dus voor zekerheid en bent voor een bepaalde periode (vaak één of drie jaar) zeker van een vaste prijs. In ruil hiervoor hanteert de leverancier meestal een grotere winstmarge om zijn risico te dekken. Voor jou is een vast tarief interessant als de energieprijzen stijgen, maar niet als ze dalen.

In het verleden…

Door de drastische stijging van de energieprijzen in 2022, beslisten alle Belgische leveranciers hun vaste contracten van de markt te halen. Door de daling van de prijzen op de groothandelsmarkten begin 2023 werden vaste contracten opnieuw aangeboden. 

Energieleverancier Luminus bood als eerste opnieuw contracten met vaste tarieven aan vanaf januari 2023. Enkele maanden later volgden Engie en Mega. Ondertussen bieden ook Total Energies, Eneco en Octa+ weer formules met een vast tarief aan.

Wat is een variabel energiecontract?

Een variabel contract volgt heel nauw de evolutie in de energiemarkt. Wie voor een variabel energiecontract kiest, ziet bij een daling van de elektriciteits- of gasprijzen op de groothandelsmarkten zijn tarieven dalen. Bij een onverwachte prijsstijging betaal je dan weer meer voor gas en elektriciteit. Gezien het kleinere risico, behouden leveranciers meestal een lagere winstmarge, wat resulteert in lagere elektriciteits- en gastarieven voor de consumenten.

Berekening variabele energieprijs

Bij een variabel energiecontract past de leverancier elke maand of om de drie maanden de prijs per kilowattuur (kWh) aan op basis van een specifieke index. Voor aardgas gebruiken leveranciers bijvoorbeeld vaak de TTF103-index (driemaandelijkse referentie-index voor aardgas in België). Zo wordt de gasprijs per kilowattuur (zonder de vaste onderdelen zoals de netkosten) berekend volgens de formule TTF103 + X, waarbij

• TTF103 de waarde van de index is die driemaandelijks wordt aangepast (uitgedrukt in c€/kWh);
• X de marge is van de leverancier (uitgedrukt in c€/kWh).

Voor- en nadelen van vaste en variabele tarieven voor energie

Zoals je ziet, hebben zowel een vast als een variabel energiecontract voor- en nadelen. Even recapituleren:

Vaste energieprijs:

• Voordelen: de prijzen zijn stabiel en je komt bij ontvangst van je voorschotfactuur dus niet voor onaangename verrassingen te staan. Je bent beschermd tegen plotse prijsschommelingen in de energiemarkt.
• Nadelen: in ruil voor die zekerheid neemt de leverancier doorgaans iets meer marge op een contract met een vast tarief. Bovendien profiteer je niet van eventuele dalingen van de energieprijzen.

Variabele energieprijs:

• Voordelen: je profiteert van interessante kortingen als de marktprijzen tijdens de looptijd van je contract dalen. Bovendien is de variabele energieprijs op de datum van ondertekening doorgaans lager dan die van contracten met een vast tarief.
• Nadelen: de risico’s zijn groter en je bent niet beschermd tegen stijgingen van de marktprijzen.

Vergeet niet dat zowel een vaste als een variabele energieprijs enkel betrekking hebben op de kosten voor de energie zelf. In het verleden maakten die ongeveer een vijfde van je factuur uit, nu is dat eerder drie vierde doordat de btw nu 6% bedraagt. Voor meer info over de andere onderdelen van je factuur (netkosten, heffingen of btw) kan je terecht op de website van de CREG (de federale regulator).

Energie vergelijken: kan je vast en variabel wel vergelijken?

In de praktijk blijkt het vrij ingewikkeld om een vast met een variabel energiecontract te vergelijken. Zoals hierboven uitgelegd, zijn variabele tarieven op het moment van intekening vaak lager dan vaste tarieven wegens de kleinere leveranciersmarge. Maar in tegenstelling tot vaste tarieven veranderen variabele tarieven in de loop van het contract in functie van de marktprijzen.

Voor een optimale vergelijking zouden we dus op voorhand rekening moeten houden met de maandelijkse of driemaandelijkse indexering van het variabel tarief. Maar die is moeilijk of zelfs onmogelijk accuraat te voorspellen. Wat wel kan, is de tarieven van de afgelopen 12 maanden bestuderen om daar eventuele tendensen uit op te maken. Echt nauwkeurig is die voorspelling natuurlijk nooit.

Een variabel of vast contract voor energie?

Om te bepalen welk van de twee tariefmethoden het interessantst is, zijn twee zaken erg belangrijk.

1. Bereidheid om risico’s te nemen

Variabel contract voor energie

Speculeer je graag en denk je dat de huidige energieprijzen de komende maanden nog zullen zakken? Dan is een energiecontract met een variabel tarief iets voor jou!

Vast contract voor energie

Als je je budgetgewijs liever indekt tegen een plotse prijsstijging van elektriciteit of gas, kies dan voor een contract met vast tarief. Ook al ligt de eenheidsprijs iets hoger dan bij een variabel tarief, toch geniet je van meer stabiliteit en kan je je algemene uitgaven beter beheren. Zo vermijd je verrassingen op je voorschotfactuur.

2. Economische conjunctuur

Ook bepaalde economische situaties hebben invloed op de energieprijzen. Nu en dan zijn er namelijk uitzonderlijke situaties die je niet te missen kansen bieden.

Neem nu de coronacrisis. De prijzen van elektriciteit en gas waren op dat moment historisch laag. Het was toen heel interessant om de prijzen te blokkeren met een vast contract van drie jaar. Ook al leken de variabele tarieven toen interessanter dan de vaste, de situatie veranderde snel in de maanden die volgden. Consumenten die eerder een vast tarief kozen, ontsnapten aan de prijsstijging nadien. Als de prijzen waren blijven dalen, hadden deze klanten gewoon een nieuw energiecontract kunnen afsluiten.

Omgekeerd zouden vaste contracten, als de energieleveranciers ze niet van de markt hadden gehaald, in volle energiecrisis misschien niet de beste keuze geweest zijn. Met een vast tarief kon je namelijk niet profiteren van de daling van de energieprijzen die volgde op de pieken. Zo zou je een ander, variabel contract hebben moeten afsluiten om ‘met vertraging’ van die daling te genieten.

Hoe vind je het juiste contract?

Kies je voor een vast of variabel contract? Uiteindelijk is er geen juist of fout antwoord. Je beslist zelf of je kiest voor stabiliteit of niet. Je situatie en behoeften goed inschatten is hiervoor essentieel. Hou ook rekening met de leveranciers die meestal een hogere prijs rekenen per kWh bij vaste contracten dan bij variabele om de volatiliteit van de markt te compenseren. 

Om je keuze te vergemakkelijken, is vergelijken van cruciaal belang. Met een prijsvergelijker zoals Energie-Vergelijker.be vind je de beste aanbiedingen van het moment, kan je de prijs per kWh van de verschillende vaste en variabele formules bekijken en krijg je een idee van het bedrag van je jaarlijkse factuur in functie van je verbruiksprofiel..

Kan je nog steeds niet kiezen? Neem dan contact op met een van onze adviseurs via info@energie-vergelijker.be of bel hen op onderstaand nummer. We helpen je graag verder.