Het budgettair akkoord van de federale regering voor 2022: veranderingen op het vlak van energie

Half oktober kwam de federale regering samen om het budgettair akkoord voor 2022 te bespreken. Er werden beslissingen genomen in alle sectoren, maar vooral de energiesector kreeg veel aandacht. De uitbreiding van het sociaal tarief, de vereenvoudiging van de energiefactuur, het einde van de stilzwijgende verlenging van slapende energiecontracten … In dit artikel zetten we alle hervormingen op een rijtje!

Verruiming van het sociaal tarief

In februari 2021, in volle coronacrisis, besloot de federale regering om de toegang tot het sociaal tarief uit te breiden naar gepensioneerden, naar eenoudergezinnen met financiële moeilijkheden en naar alle personen met een jaarlijks bruto-inkomen van niet meer dan € 20.000.

Half oktober viel de beslissing om die maatregel te verlengen tot maart 2022, waardoor begunstigden hun energiefactuur konden verlagen met minstens € 720. De maatregel betrof ongeveer 20% van de Belgische huishoudens, dus 2 miljoen personen.

Wat is het sociaal tarief alweer? Dat is een speciaal tarief voor begunstigden van een leefloon, voor  IGO-begunstigden en personen met een handicap. De prijs per kWh wordt bepaald door de CREG. Hij is niet alleen de laagste van de markt maar ook dezelfde bij alle Belgische energieleveranciers.

Een energiecheque voor de begunstigden van het sociaal tarief

Naast die verruiming van het sociaal tarief besloot de regering ook een energiecheque te voorzien om de meest kwetsbare gezinnen te helpen gezien de toegenomen energieprijzen. Oorzaken van die prijsstijging waren onder meer de hervatting van de activiteiten na de lockdowns, maar ook het slechte weer.

Vereenvoudiging van de energiefactuur in 2022

In april 2021 bekrachtigde de regering de vereenvoudiging van de energiefactuur van de Belgen vanaf 1 januari 2022. Want voor 41% van de bevolking is de informatie op de elektriciteits- en gasfacturen soms te ingewikkeld.

Dit zijn de bepalingen van het Koninklijk Besluit:

• De facturen mogen het recto verso A4-formaat niet meer overschrijden.
• Alle nuttige gegevens en informatie over de consument moeten op de voorzijde van de factuur staan. Onder ‘nuttige gegevens’ verstaan we vooral het te betalen voorschotbedrag en de uiterste datum voor de betaling.
• De leverancier kan niet meer opleggen hoe de factuur wordt verzonden. Als je de factuur dus op papier wil ontvangen, kan je dat vragen. Je leverancier mag daar niet moeilijk over doen.
• De factuur moet duidelijk vermelden dat de consument aanvullende informatie kan terugvinden in zijn digitale klantenzone.

Steun van het OCMW via het Gas- en elektriciteitsfonds

De OCMW’s besloten om gezinnen zonder recht op het sociaal tarief materiële steun te bieden. Bij moeilijkheden om facturen voor elektriciteit en/of gas te betalen, kan je dus rekenen op steun van het OCMW van je gemeente.

Afhankelijk van het beleid van je OCMW kan je gebruikmaken van:

• Curatieve steun: onderhandeling over betalingsregelingen met leveranciers of de aanzuivering van facturen
• Preventieve steun: de aankoop van apparaten (ledlampen, huishoudapparaten van energieklasse A+++), hulp om een energietoestel conform te maken (zoals het onderhoud van je verwarmingsketel), hulp bij werken die je energieverbruik moeten verminderen (isolatiewerken, dubbele beglazing plaatsen, …).

Destijds besliste het kabinet van Pierre-Yves Dermagne (vice-eersteminister en minister van Economie en Werk) het project van het Gas- en elektriciteitsfonds te financieren met 16 miljoen euro.

Het einde van de federale bijdragen op de facturen

Op 1 januari 2022 werden de federale bijdragen op de energiefacturen omgezet in accijnzen. Dat onderdeel van de factuur is gemiddeld goed voor 5% van het totaalbedrag van die factuur. Die herziening, die wordt beschouwd als de belangrijkste van de voorbije tien jaar op energievlak, zal het federale aandeel verminderen met ongeveer € 30 per huishouden, behalve voor begunstigden van het sociaal tarief. Het voornaamste gevolg van die nieuwe maatregel is dat het federale onderdeel van de energiefacturen niet meer zal stijgen.

Variabel contract: facturatie jaarlijkse vergoeding volgens gepresteerde dagen

De vaste jaarlijkse vergoeding is eigenlijk de abonnementskost van je energieleverancier. Daaronder vallen de kosten voor de verzending van de facturen, voor de klantendienst of de levering van elektriciteit en gas.

Dat deel van de factuur deed destijds heel wat inkt vloeien. De reden? De drie ingevoerde systemen voor de facturering van de vergoeding, werden gezien als oneerlijk en soms nadelig voor de consument. Die systemen waren:

1. De facturering van een forfaitair bedrag per aangevat contractjaar, wat betekent dat als je je lopende contract beëindigt je de hele vergoeding moet betalen
2. De facturering op basis van het aantal gepresteerde maanden
3. De facturering op basis van het aantal gepresteerde dagen, en dat vanaf de eerste dag van je energiecontract

Er werd dus een akkoord gevonden voor de contracten met een variabel tarief. De facturering van de vaste jaarlijkse vergoeding gebeurt voortaan volgens de derde methode, namelijk op basis van het aantal gepresteerde dagen. Dit is de voordeligste optie voor de consument, omdat hij zijn leverancier dan enkel betaalt voor de gepresteerde dagen.

Vrije keuze van het maandelijkse voorschot

De regering besloot met haar akkoord een verbod uit te spreken over de eenzijdige verhoging van de maandelijkse voorschotten. De consument kan voortaan zelf beslissen of hij zijn bedrag al dan niet verhoogt.

Ter herinnering: een voorschot is een schatting van je verbruik voor het komende jaar, gebaseerd op de verbruikshistoriek van je woning. Pas na je jaarlijkse meteropname, wanneer je de afrekeningsfactuur krijgt, word je terugbetaald indien je voorschot te hoog was ten aanzien van je verbruik of  moet je – in het omgekeerde geval – het verschuldigde saldo terugbetalen aan je leverancier.

Einde stilzwijgende verlenging van slapende contracten

In mei 2022 bekrachtigde de Kamer het einde van de stilzwijgende verlenging van slapende energiecontracten. Een slapend energiecontract is een contract dat niet langer bestaat op de energiemarkt. Sommige leveranciers maakten er dus een gewoonte van om dat contract op de vervaldatum stilzwijgend te verlengen voor een prijs per kWh die veel hoger is dan de aanvankelijke prijs.

Er werd dus een charter opgesteld dat bepaalt dat als zo’n contract –dat dus niet langer op de energiemarkt bestaat– zijn vervaldatum bereikt, de leverancier wettelijk verplicht is de klant te informeren en hem een goedkopere formule aan te bieden. Twee maanden vóór de vervaldatum moet de leverancier de consument dus een brief bezorgen met daarin deze informatie, waardoor die consument de kans krijgt om een voordeliger energiecontract af te sluiten.